امامت در شیعه و سنی چه جایگاهی دارد؟

امامت در شیعه و سنی یکی از اصلی ترین و برجسته ترین وجوه تمایز در بین این دو مذهب می باشد. موضوع امامت و چگونگی تعریف آن در تشیع و تسنن دارای اختلاف نظر اساسی است. مبحث امامت دارای ابعاد وسیعی در اسلام و به ویژه تشیع است. درواقع محوریت شیعه از مباحث کلی که شامل اصول دین می باشد، تا جزئی ترین موارد در احکام، همگی حول محور امامت می باشد.

در این مقاله به بیان دیدگاه شیعه و اهل سنت درباره اصل امامت، تعریف امامت، جایگاه امام در دین و نقش امام در حکومت اسلامی می پردازیم.

تعریف امامت در مکتب تشیع

امامت در بین شیعیان از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است. مسئله امامت را می توان بعد از توحید مهم ترین اصل در تشیع دانست. به بیان شیخ طوسی «امامت بعد از توحید مهم ترین مسئله در دین است. زیرا توحید بدون شناخت جایگاه امام ناقص خواهد بود و گویی تمامی زحمات پیامبر گرامی اسلام در خطر نابودی قرار خواهد گرفت.»

در بیان دیگری از ملا عبدالرزاق علی بن حسین لاهیجی معروف به فیاض لاهیجی که از متکلمان تشیع محسوب می شود، اینگونه آمده است: «جمهور امامیّه، امامت را از اصول دین دانند، چون بقای دین و شریعت را به وجود امام موقوف دانند، چنان‌ که ابتدای شریعت موقوف به وجود نبیّ است. پس حاجت دین به امام به سان حاجت دین به نبیّ است» (فیّاض لاهیجی، بی‌تا: 333)

امامت درواقع ماحصل تمام ادیان الهی و خلاصه همه آیین توحیدی و نتیجه رسالت همه انبیاء از حضرت آدم علیه السلام تا وجود نازنین رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می باشد. به عقیده شیعه، رشته رسالت و وحی، با شهادت حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم به پایان رسید. اما ولایت مسلمانان به جانشینان بعد از رسول گرامی اسلام واگذار گردید. دوازده امام بزرگوار شیعه حجت های خدا و وصی پیامبر از زمان بعد از شهادت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم هستند.

امام ادامه دهنده مسیر نبوت است. درواقع تفاوت اصلی در امامت و نبوت نزول وحی و اعجاز است. در امامت با وجود اینکه وحی از جانب خداوند توسط حضرت جبرئیل صورت نمی پذیرد، اما علوم الهی در حد کمال در وجود نازنین ائمه اطهار علیهم السلام قرار گرفته‌است. همچنین امام دارای کراماتی است که اگر بیشتر از اعجاز نباشد، کمتر از آن نیست.

ویژگی های امام در تشیعه و سنی

مهم ترین تفاوتی که مبحث امامت در شیعه و سنی با آن رو به رو هستند، این است که امامت در تشیع جایگاهی است که فقط توسط خداوند متعال تعیین می گردد. امام باید دارای صفات منحصر به فردی باشد. صفاتی که تنها در وجود امام است و افراد عادی نمی توانند به آن دست پیدا کنند. عصمت در امامت از اصلی ترین شرایط ولی الله است. شخصی که وظیفه امامت را بر عهده دارد باید از هر نظر در بالاترین حد کمال باشد. بسیاری از صفات امام الهی هستند و خداوند متعال آن را در وجود امام قرار داده‌است. مانند علم کامل امام در تمام ابعاد.

در آیه تطهیر پروردگار سبحان اینگونه می فرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً» احزاب/33. همانا خداوند اینگونه اراده کرده است تا آلودگی و پلیدی را از اهل بیت [پیامبر] دور گرداند و شما را پاک و پاکیزه کند. با استناد به این آیه شریفه، عصمت اهل بیت از جانب خداوند در وجود ائمه اطهار علیهم السلام نهاده‌ شده‌است.

این مقاله بروز رسانی خواهد شد انشاالله…