اثبات امامت

در اصطلاح شیعه، ‌به رهبر امت اسلامی که از طرف خداوند برای هدایت امت اسلامی بعد از پیامبر اسلام (ص) معرفی شده‌است، امام گفته‌می‌شود در این مقاله بعد از تعریف کلمه امامت، به اثبات امامت از طریق آیات قرآن و سنت نبوی (ص) خواهیم پرداخت.

معنی کلمه امامت

معنای لغوی امامت

امامت از ماده «اَمّ» به معنى قصد کردن آمده‌است، و امام در لغت به معنى هر کسى است که اقتدا به او مى‌شود و در کارها پیشوا و رهبر است. مثلا گفته مى شود: امام جمعه، امام جماعت، امام هدایت و گاه گفته مى شود امام ظلالت. متکلمان اسلامی امامت را سرپرستی و پیشوایی جامعه به سوی فلاح و رستگاری معنی کرده‌اند. در زیر دو نمونه از این تعاریف را می آوریم «الإمام الذی له الریاسة العامة فی الدین والدنیا جمیعاً» امام کسی که دارای رهبری عمومی در مسائل دینی و دنیوی است.

بعضی از این تعاریف مانند تعریف اول به صورت عام بیان شده‌اند ولی بعضی به جانشینان پیامبر اشاره دارند.

كلمه «امام» و جمع آن «ائمّه» دوازده بار در قرآن به كار رفته‌است و معانی پیشوایان حق، رهبران گمراهی، کتاب آسمانی و لوح محفوظ از آن‌ها اثبات می‌شود که در زیر به دو نمونه آن اشاره می کنیم. «إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا» من تو را برای مردم امام قرار دادم [سوره بقره، آیه ۱۲۴] «فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ ۙ إِنَّهُمْ لَا أَيْمَانَ لَهُمْ» با آن پیشوایان کفر مبارزه کنید که آنها را عهد و سوگند استواری نیست [سوره توبه، آیه 12] اما آیات فروانی در قرآن کریم وجود دارد که به صورت غیرمستقیم به مسئله امامت، ولایت و جانشینی پیامبر پرداخته‌است. مانند آیات تبلیغ، ولایت، اولی‌الامر صادقین، مودت و … که در زیر به آن‌ها می پردازیم.

آیه تبلیغ: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک…» [سوره مائده، آیه 67]
آیه ولایت: «انما ولیکم الله و رسوله و الذین امنوا الذین یقیمون الصلاة…» [سوره مائده،آیه 55]
آیه اولی الامر: «یا ایها الذین امنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم…» [سوره نسا، آیه 59]
آیه صادقین: «یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین…» [سوره توبه، آیه 119]
آیه مودت: «قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی» [سوره شوری،آیه ۲۳]